KORTE GESCHIEDENIS

Het houten dak van de Buveburcht is gedateerd op 1130. De burcht is daarmee het oudste, continu door mensen bewoonde gebouw van Nederland. Het is opgetrokken uit trachiet en tufsteen, geïmporteerd uit de Eiffel; een kostbare aangelegenheid die maar voor zeer weinigen was weggelegd. Pas na 1250 begon men in de Nederlanden baksteen te maken, waardoor een stenen huis voor meer mensen bereikbaar werd. Het gebouw had een defensieve functie, met muren van meer dan een meter dik.

Oorspronkelijk was de Buveburcht een poortgebouw dat de grens markeerde tussen het wereldlijke en geestelijke deel der stad. Deze poort is daarom mogelijk aanzienlijk ouder dan 1130, en daarmee waarschijnlijk de oudste poort van Nederland - de Hellepoort van Maastricht is uit 1230, evenals het Muiderslot of onze Ridderzaal. Het gebied rondom de Grote of Lebuïnuskerk was in de middeleeuwen een kerkelijke immuniteit, een stukje stad wat onder het gezag van de geestelijkheid viel. De rest van de stad viel onder het gezag van de burgerlijke overheid. De begane grond van de Buveburcht ligt ongeveer een meter onder het huidige straatniveau. Dit komt overeen met het niveau van de middeleeuwse weg.

Deventer was in die tijd tevens hoofdstad van het gewest Oversticht (wat grofweg overeenkomt met de huidige provincies Overijssel en Drenthe, alsmede de stad Groningen). De landsheer van het Oversticht was de bisschop van Utrecht. Namens deze bisschop en namens de keizer van het Heilige Roomse Rijk, waar de Nederlanden deel van uitmaakten, resideerde in Deventer een stadhouder, die de titel van “proost” droeg. De proost woonde op de tweede verdieping van het poortgebouw, wat naar hem ook wel proosdij werd genoemd.

Toen het gebouw zijn functie van poort verloor, werd de benedenverdieping ingericht als huiskapel van de proost. Deze kapel was gewijd aan St. Bonifatius. De gotische contouren van de kapel zijn nog aanwijsbaar.

In de loop der eeuwen hebben talrijke illustere figuren korte of langere tijd in deze burcht gewoond. Wij noemen slechts de Hertog van Alva en Prins Maurits (uiteraard niet tegelijkertijd).

In de 17e eeuw werd het gebouw naar beide kanten uitgebreid tot een grote residentie van de Spaanse officier De Sandra, die de steeg zijn naam gaf. De Sandra liet fraaie cassetten-plafonds in zijn gebouwen aanbrengen, die na de laatste restauratie weer tevoorschijn zijn gekomen, en uniek zijn in hun soort.

Verreweg de bekendste burchtbewoner in de nieuwste tijd was Hendrik Pieter Marchant, politicus van de VDB (Vrijzinnig Democratische Bond) die als Minister van Onderwijs een belangrijke taalhervorming doorvoerde, aan wie we het Vrouwenkiesrecht danken, en die aan de wieg stond van het Nationaal Park de Hoge Veluwe en het Kröller-Müller Museum. Hij werd in 1869 in dit huis geboren, was van 1900 tot 1933 Lid van de Tweede Kamer en van 1933-1935 Minister van Onderwijs.

In 1993 werd de Buveburcht integraal gerestaureerd door de huidige eigenaar, de NV Bergkwartier. Deze restauratie werd bekroond met de Europa Nostra Award 1994.